- Jeroen Brouwers
Interpretatie van "De Odysseus", volgens Wikipedia:
“De opeenvolging van vele avonturen in de Odyssee verwijst mogelijk naar een onderliggende gedachte en/of moraal.
Het hoofdmotief is allicht de zoektocht van Odysseus naar zichzelf en Penelope is daarbij de verpersoonlijking van zijn vroegere geluk en geborgenheid.
De expeditie naar Troje betekende voor Odysseus een weggroeien van zichzelf in overactiviteit en sociale verplichtingen, in een wereld van macht, geweld en eigenbelang.
Met de inname van Troje was het grote doel bereikt, maar precies daarom ontstond de crisis:
het terugvallen op zichzelf, en het ontdekken van leegte en afstand.
Tijdens de terugreis wordt Odysseus geleidelijk gezuiverd van alle uiterlijke,
vooral materiële bindingen (rijkdom, macht, vrienden ...).
Alle naar buiten gerichte gevoelens, zoals angst en verlangen, verdwijnen langzaam,
en maken plaats voor de rustige zekerheid van de thuiskomst in zichzelf ...”
De Odyssee is een hoopvol werk verdomme …
Penelope en Odysseus worden na 20 jaar scheiding verenigd.
De Odyssee van Homerus dateert dan ook van rond 800 v. Christus.
In de reële wereld, zou Odysseus wellicht onderweg bezwijken onder de verleiding van de sirenes
Odysseus zou, na het verliezen van haar, die hij boven alles liefhad,
een verbitterd levenseinde tegemoet gaan.
Sommige ervaringen zijn zo levensingrijpend, dat ze fataal zijn.
Dat alles wat volgt niet meer is dan weemoed.
die zelfs bij heling tot een litteken,
dat onder het dagdagelijkse der dingen,
Sommigen wilden niet ten alle koste 'overleven',
dan hoefde het niet.
Zie daar mijn herschrijving van de Odysseus van Homerus.
___
Toen ik aan fotograferen was, kwam een jonge vrouw naar mij toe en vroeg:
En ik zei:
- "Maar juffrouw, ziet u het dan niet? Voelt u dan niet hoe bijzonder dit dan wel is?"
Maar de juffrouw zag en voelde het niet.
Of misschien wel... maar ergens was ze het vergeten,
of was het te pijnlijk, je nog zo te voelen:
als een herinnering.
En later op die avond, tijdens het "Twilight Hour"
(waarop de lichtinval bijna horizontaal dit stuk van de aardkloot raakt),
maakte ik onderstaande foto en dacht:
"Wellicht ziet en voelt de juffrouw dit ook niet."
En toen de zon onderging "raakte" het onderstaande mij,
zelfs op zo'n intense en fatale manier,
als waarop de juffrouw,
het zich misschien,
zelfs nooit kan voorstellen.
Maar er zijn mensen die het wel zagen en voelen zoals bvb. Mickey Remann,
artistiek directeur van de drie Liquidsound complexen in Duitsland.
"We are right now building a Spa near Dresden which will have a water-fog screen for special projections. I think you will love to see your art being shown there."
(Ik trad in 2004 al op in het Liquidsound te Berlijn).
___
Bijtijds stellen vrienden en wie-mij-enigszins pretendeert te kennen de vraag:
“John, heb je nog een filmtip?”
U moet nl. weten dat ik niet met zoveel zaken begenadigd ben maar ik beschik wél over:
a) een niet-discriminerende omnivoren culturele bagage, decennialang gesprokkeld uit cultuurconsumptie maar ook actieve beoefening van de beeldende, literaire en muzikale communicatievormen -ik raad aan wie zich de moeite kan getroosten het briljante
“La Distinction” van de socioloog Pierre Bourdieu te lezen
b) én er een wél gediversifieerde kennissen- en vriendenkring op nahoud; geplukt en wél geconserveerd uit alle sociale klasses: twee postbodes, één verkoper, één statisticus, één leraar, twee maatschappelijk werkers, één beroepsgokker, twee drop-outs en één diplomaat,
die evengoed die interesse in de meest diverse vormen van cultuur delen
De hamvraag van deze avond is:
wat maakt kunst tot kunst?
Willem Cloos gaf hierop van allen die naar een definitie zochten,
volgens mij het puurste antwoord:
“Kunst is de allerindividueelste expressie,
van de allerindividueelste EMOTIE.”
Finaal kan enkel de kunstenaar zelf beslissen wat de naam ‘kunst’ waardig is.
Het is nl. niet omdat de expressie van een emotie niet bij een groot publiek aanslaat,
dat het daarom géén kunst is. Het is ook niet omdat een bepaalde uiting wél bij het grote publiek aanslaat, dat het daarom géén kunst is. Het onderscheid tussen 'hogere' en 'lagere' vormen van kunst is louter academisch en cerebraal snobistisch.
En waarom lezers, waarom schreef Cloos 'EMOTIE'?
Ewel, omdat het nl. niet ratio is wat de mensensoort regeert:
HET IS EMOTIE.
Ratio is enkel het laagje glazuur eromheen.
De illusie van beschaving.
De biologische structuur en evolutie van onze hersenen (lees hiervoor bvb. "De Tranen Van De Krokodil" van Piet Vroon) dicteerde het: mocht het ratio zijn wat de mensensoort regeert,
tja… dan waren we bvb. niet op weg naar een totale natuurcatastrofe.
Geen fijnzinnige en intelligente diersoort zou zijn eigen habitat vernietigen.
Geen fijnzinnige en intelligente diersoort is in staat tot de gruwelijkheid én complete stompzinnigheid,
waartoe de mens in staat was en is.
Of misschien heeft onze zelfdestructie nét wel zin:
fijnzinnigere en intelligentere zoogdieren zouden onze plaats innemen,
in het continuerende verhaal van de evolutie.
Laat ons hopen dat zij gevuld zijn met mededogen,
laat ons hopen dat zij hoogsensitief en spiritueel holistisch zijn,
laat ons hopen dat ze beide hersenhelften ontwikkelen,
en laat ons vooral hopen,
dat zij volledig doordrenkt zijn,
met liefde.
___
Ik spaarde deze filmtip op,
de laatste in de reeks: “De Filmgoden”,
als kers op de slagroom:
“VANISHING POINT” van Richard C. Sarafian uit 1971
Man stapt alleen in een wagen,
rijdt aan een rotvaart de Noord-Amerikaanse woestijn in en besluit gaandeweg om voor niets of niemand meer te stoppen, ook niet voor zichzelf.
Hoewel de drijfveren van het hoofdpersonage voor sensitieve –lees gevoelige- kijkers duidelijk én aanvaardbaar zijn, is de finale escapade van het hoofdpersonage voor de gevestigde orde een raadsel en (dus ook) een bedreiging, waardoor (in de film althans) alles in het werk wordt gesteld om de odyssee van het hoofdpersonage af te remmen.
En natuurlijk zijn er achteraf allerlei kwatongen die verklaringen zoeken vanuit hun referentiekader: allerlei eufemistische variaties op die mens was gek tot die mens was zus en zo...
Uiteraard zijn dat soort verklaringen slechts zinnig,
om zij die ze maken tot enig zelfgenoegzaam levenscomfort te dienen.
Thomas Wolfe, omschreef het als volgt
(tevens de inleiding van ‘Taxi Driver’ – nog zo’n film die u absoluut moet zien):
“The whole convinction of my life,
now rests upon the belief that loneliness,
far from being a rare and curious phenomenon,
is the central and inevitable fact of human existence.”
Mijne trouwe lezers,
wie mij las,
bedankt,
wie mij niet las,
misschien nog beter.
John Solitude - 2008
